Pakriban ta tuléh Basa Atjèh?

Tjara Teumuléh Basa Atjèh

---

Assalamualaikum warahmatullah,

Disinoë ulôn peutrang batjut pakriban njang ta tuléh basa Atjèh njang seubeutôi djih. Tjara teumuléh njoë ka lheuëh Paduka Njang Mulia peutrang rot Madjalah AGAM edisi thon 1980. Tjara njoë hana sôsah meunjo getanjoë ta tém pakoë dan dalam 2 uroë ka djeuët teuh ta teumuléh deungon beuna dan di ureuëng batja pih hana mumang.

Teuma peuë njang djeuët keu meudalèh dalam teumuléh basa Atjèh njoë? Le that daléh djih, seubab basa Atjèh njoë that meusaneut dalam tjara meututô, adab ta marit, adab ta tuléh dan ta meubatja. Meunan tjit meunjo hana beutôi bak ta teumuléh djeuët keu gura bak ta batja. Hana djeuët ta peuphom deungon sigo batja.

Untuk djeuët ta peuphôm batja tuléh dalam basa Atjèh pajah ta ngui tanda dalam haraih njang meuteuntèë. Pakriban tjunto djih njan? Dimijub njoë djeuë ta kalon deungon ta peugot tjunto haraih njang djitamah tanda dan tjunto narit su djih.

`a = Tjunto djih `ap bu; ta pasoë bu dalam babah droë deungon djaroë ta ngui alat atawa hana, djum`at nan uroë, Sa`ad nan ureuëng.

`u = Tjunto djih `uët; ta peutamong peunadjôh dalam pruët droë rot rukuëng.

`I = Tjunto djih glang `i, `iëk dalam basa Meulayu air seni atau air kencing.

`è=. Tjunto djih pa`è; tjitjak raja. `èt saban deungon paneuk.

 `o = Tjunto djih `oh noë ka, ma`op.

è = Tjunto narit djih keudè, tapè, arè, lunkè keubeuë, adè, adèë, hèk, pèh tèm

é = Tjunto narit djih mate, sihé, padé, reulé, beudé, iték, parék, adék, burék

ë = Njoë haraih untuk meutanda su akhé djih meualôn, tjunto djih lagèë, ië, Pidië, laloë, lakoë, aluë, takuë.

Seudangkan abjad njang laén saban mandum. Teuma meunjo ta tjok seunipat njang ka geupeugot ulèh Paduka Njang Mulia Wali Neugara Tengku Tjhik di Tiro Hasan Muhammad hana tangui EYD (Ejaan Yang Disempurnakan), seubab njan tjit meu-untông keu gop sagai. Geutanjoë na seunipat droë njang kong, saban lagèë basa laén njang na ateuëh rhuëng dônja njoë.

Meunjo na njang peureulèë teumanjong dalam hai njoë, hana peuë wéh-weuëh neukirém ladju teumanjong njan bak email ulon raseuki@gmail.com, deungon ichlaih haté ulôn djaweuëb.

Musanna Tiro